بخش دهم - اندام هاي حسي
انسان ها داراي پنج اندام حسي به نام چشم، گوش، بيني، زبان و پوست هستند. تمام اندام هاي حسي به جز پوست كه در سطح بدن قرارگرفته، در سر قرار گرفته اند.
ديدن:
بيشتر اطلاعاتي كه ما از دنياي اطراف خود به دست مي آوريم از راه بينايي است. در داخل پرده دروني چشم ( ساختمان بينايي ما) سلول هاي عصبي ويژه اي وجود دارد كه در مقابل نور حساس هستند پيامي كه اين سلول ها به مخ مي فرستد باعث مي شود كه نور، رنگ و شكل اشياء را تشخيص بدهيم.
نزديك بيني و دوربيني:
چشم شما زماني خوب مي بيند كه تصوير بر روي پرده حساس پشت آن تشكيل شود. در بعضي از افراد، تصوير اجسام به طور كاملاً واضح در روي پرده حساس چشم تشكيل نمي شود. اگر اين افراد فقط نزديك را خوب ببينند به آنها نزديك بين گفته مي شود بعضي ديگر هم اجسام دور را خوب مي بينند و به آنها دوربين گفته مي شود.
با استفاده از عدسي هاي مخصوص مي توان هر دو عيب را برطرف كرد.
علامت نزديك بيني و دوربيني چيست؟
بيشتر نزديك بيني و دوربيني ها ارثي هستند. بيشتر عيب هاي بينايي به تدريج و بسيار آرام ايجاد مي شوند. بعضي دانش آموزان در سر كلاس درس مشكل بينايي دارند كه بايد توسط متخصصين بينايي برطرف گردد.
مراقبت از چشم ها:
براي مراقبت از چشم بايد به اين نكات توجه كرد:
1- در هنگام مطالعه از نور بسيار زياد يا كم پرهيز كنيد
2- در روزهاي تابستان يا روزهاي برفي زمستان از عينك آفتابي استفاده كنيد.
3- در هنگام كار با ابزار خطرناك از عينك ايمني استفاده كنيد.
4- اگر گرد و خاك يا چيزي وارد چشم شما شد، پلك ها را با دست نماليد، از يك بزرگ تر كمك بخواهيد.
شنيدن:
گوش نيز ارتباط ما را با دنياي اطراف برقرار مي كند. داشتن گوش هاي سالم براي يادگيري بهتر و ايمني لازم است.
چگونه مي شنويم؟
هر چيزي كه صدا ايجاد مي كند، باعث لرزش هوا مي شود. در همه طرف پخش مي شود و قسمتي از آن به گوش مي رسد. ذرات در حالت لرزش هوا، به پرده گوش برخورد مي كنند. اين پرده در انتهاي سوراخ گوش قرار گرفته است. لرزش هوا پرده ي نازك و پهن گوش را مي لرزاند. لرزش پرده گوش به قسمت حلزون مانندي كه در داخل سر قرار گرفته است مي رسد. در اين قسمت، ابتداي رشته هاي عصبي ويژه اي وجود دارد كه به مخ مي روند و پيام شنوايي را به آن مي رسانند.
عيب هاي گوش:
بعضي افراد بعضي صداها را نمي شنوند و گفته مي شود گوش آنها سنگين است. سنگيني گوش ممكن است موقتي باشد و علت آن جمع شدن مواد ترشحي درون سوراخ گوش بر روي پرده انتهاي آن است. پزشك مي تواند گوش را به آساني شست و شو بدهد و اين مواد را بردارد. اگر صداي شديدي به وجود آيد ممكن است پرده آن را پاره كند بعضي صداهاي معمولي به گوش آسيب مي رسانند. كارگران كه با ماشين آلات پر سر و صدا كار مي كنند، دچار ناراحتي شنوايي مي شوند.
تشخيص ناراحتي هاي شنوايي با كمك دستگاه شنوايي سنجي صورت مي گيرد.به اين نكات دقت كنيد:
1- گوش ها را تمييز كنيد
2- هرگز چيز نوك تيز وارد گوش نكنيد.
3- هرگز در گوش كسي داد نزنيد
4- هرگز با دست يا كتاب يا چيز ديگر به گوش كسي ضربه نزنيد.
بوييدن و چشيدن:
زبان و بيني دو اندامي هستند كه از نظر احساس، بو و مزه شبيه هم عمل مي كنند. در هر دو اندام رشته هاي عصبي وجود دارد كه نسبت به مولكول هاي مواد بو دار و مزه دار، حساس است. البته براي اينكه بوي چيزي حس شود مولكول هاي آن بايد همراه هوا به بالاي بيني برسند. براي حس كردن يك مزه خوراكي، لازم است مولكول هاي آن در آب دهان حل شوند. به همين علت، مزه غذايي كه با قاشق وارد دهان مي شود را احساس مي كنيم اما خود قاشق مزه ندارد.
لمس كردن:
پوست بدن، كارهاي متفاوتي انجام مي دهد، يكي از اين كارها، حس كردن گرمي، سردي، زبري، نرمي، فشار و درد است. پوست رشته هاي عصبي فراوان دارد كه هر كدام از آنها كار ويژه اي انجام مي دهند. پوست عضو مهمي است كه چند كار مهم ديگر را هم انجام مي دهد.
پرسش هاي بخش 10
در جاي خالي كلمات مناسب بگذاريد.
1- با استفاده از عينك مخصوص مي توان عيب هاي چشم را بر طرف كرد.
2- هر چيزي كه صدا ايجاد كند باعث لرزش هوا مي شود.
3- هماهنگي بين اندام هاي حسي ما بر عهده مخ است.
4- تشخيص ناراحتي هاي شنوايي، به كمك دستگاه شنوايي سنجي انجام مي گيرد.
5- در چشم سالم تصوير اجسام بر روي پرده حساس تشكيل مي شود.
6- پوست اندام حس لامسه است.
سؤالات تشريحي
1- فايده وجود اندام هاي حسي براي ما و جانوران ديگر چيست؟
اندام هاي حسي، آگاهي لازم را از دنياي اطراف به ما مي دهند.
2- چرا بيشتر اندام هاي حسي در سر قرار گرفته اند؟
زيرا سر كمتر از بقيه اعضا در معرض ضربه و حادثه است و علاوه بر آن استخوان هاي سر طوري قرار گرفته اند كه مي توانند اعصاب مربوط به اندام هاي حسي را محافظت كنند.
3- كار رشته هاي عصبي چيست؟
رشته هاي عصب پيام ها را دريافت مي كنند و به مخ انتقال مي دهند.
4- در تاريكي به وسيله كدام حس چيزي را كه مي خواهيم پيدا مي كنيم؟
به وسيله لمس كردن
5- نور پس از عبور از چه قسمت هايي به داخل چشم نفوذ مي كند؟
پس از عبور از قرنيه و مردمك
6- چشم نزديك بين چگونه است؟
چشم نزديك بين، دور را خوب نمي بيند و فقط نزديك را خوب مي بيند.
7- علائم نزديك بين و دور بين چگونه است؟
چشم نزديك بين چيزهاي دور را خوب نمي بيند و چشم هاي دوربين چيزهاي خوب را تشخيص نمي دهد.
8- داشتن گوش هاي سالم چه فايده اي دارد؟
گوش هاي سالم، ما را با دنيا، بهتر آشنا مي كند و به يادگيري و ايمني ما كمك مي كند.
9- لرزش هوا پس از برخورد به پرده گوش به كدام قسمت مي رسد؟
به قسمت حلزوني
10- صداهاي بسيار شديد چه آسيبي به گوش مي رسانند؟
به پرده گوش آسيب مي رسانند و ديگر صدا را به خوبي نمي شنويم.
11- قسمت خارجي گوش از چه ماده اي ساخته شده و چه حالتي دارد؟
از غضروف ساخته شده و نرم است.
12- گرمي، سردي، زبري، نرمي، فشار و درد را با كدام حس درك مي كنيم؟
با لمس كردن
13- آيا صدا از تمام مواد يكسان عبور مي كند؟
خير، صدا از بعضي مواد به خوبي عبور مي كند مثل آب و هوا و از بعضي مواد به خوبي عبور نمي كند مثل چوب و پنبه.
نظرات شما عزیزان:
تبادل
لینک هوشمند
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: